خداوند در سوره اسرا آیه ۷ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

«إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِکُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا»

اگر نیکی کنید به خود می کنید ، و اگر بدی کنید به خود می کنید

خداوند در سوره یس آیه ۴۱ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَآیَهٌ لَّهُمْ أَنَّا حَمَلْنَا ذُرِّیَّتَهُمْ فِی الْفُلْکِ الْمَشْحُونِ»

و نشانه‏اى دیگر از قدرت بیکران پدیدآورنده هستى براى آنان این است که ما نسل

و تبار و نیاکان آنان و فرزندانشان را – که اینان از نسل آنانند – بر کشتى‏ هایى که انباشته

از بارها و حیوانات و وسایل زندگى بود، سوار کردیم و از غرق شدن در دریا نجات دادیم.

خداوند در سوره فرقان آیه ۳۳ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَلَا یَأْتُونَکَ بِمَثَلٍ إِلَّا جِئْنَاکَ بِالْحَقِّ وَأَحْسَنَ تَفْسِیرًا»

(ای پیامبر) هیچ مثلی برای تو نیاورند مگر آنکه پاسخش

را به راستی و در نیکوترین ، بیان بیاوریم

خداوند در سوره فتح آیه ۴ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«هُوَ الَّذِی أَنزَلَ السَّکِینَهَ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لِیَزْدَادُوا إِیمَانًا مَّعَ إِیمَانِهِمْ وَلِلَّهِ جُنُودُ

السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَکَانَ اللَّهُ عَلِیمًا حَکِیمًا»

اوست که بر دلهای مؤمنان آرامش فرستاد تا بر ایمانشان پیوسته بیفزاید و از آن

خداست لشکرهای آسمانها و زمین ، و خدا دانا و حکیم است

خداوند در سوره زمر آیه ۲۲ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«أَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَى نُورٍ مِّن رَّبِّهِ فَوَیْلٌ

لِّلْقَاسِیَهِ قُلُوبُهُم مِّن ذِکْرِ اللَّهِ أُوْلَئِکَ فِی ضَلَالٍ مُبِینٍ»

آیا کسی که خدا دلش را بر روی اسلام گشود و او در پرتو نور پروردگارش ، جای دارد ،

همانند کسی است که ایمان ندارد ? پس وای بر سخت دلانی که یادخدا

در دلهاشان راه ندارد ، که در گمراهی آشکار هستند

خداوند در سوره فاطر آیه ۲۲ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَمَا یَسْتَوِی الْأَحْیَآءُ وَلَا الْأَمْوَاتُ إِنَّ اللَّهَ یُسْمِعُ مَن یَشَآءُ وَمَآ أَنتَ بِمُسْمِعٍ مَّن فِی الْقُبُورِ»

و زندگان و مردگان یکسان نیستند. همانا خداوند (حقّ را) به هر کس که بخواهد می‏شنواند 

و تو هرگز نمی‏توانی به کسانی که در گورها هستند (حقّ را) بشنوانی.

در این باره سعدبن عبدالله می گوید: روزی تأویل « کهیعص » را از امام زمان سؤال کردند.

حضرت فرمودند: این حروف از اخبار نهانی است که خداوند به بنده اش زکریا اطلاع داده سپس

داستان آن را برای محمد (ص) بیان داشته است.آنجا که زکریا از خدا خواسته اسماء خمسه ی

طیبه را به او بیاموزد، جبرئیل بر او نازل شد و آن اسماء را به او آموخت. هنگامی که زکریا نام

محمد و علی و فاطمه و حسن را به زبان جاری کرد دلشاد و اندوهش زائل گردید و اما وقتی

که نام حسین را به زبان آورد اندوه بر او چیره شد و اشکش جاری گردید. سپس عرضه داشت

خدای من! چه شد که امروز وقتی نام آن چهار نفر را به زبان آوردم با ذکر نام آن ها اندوهم

برطرف گردید و لکن هنگامی که نام حسین به زبانم جاری شد اشکم جاری و غم دلم زیاد گردید؟!

خداوند داستان شهادت امام حسین (ع) را به او خبر داد و فرمود: «کهیعص» پس «ک»

اسم کربلا و «ه» هلاکت عترت طاهره و «ی» یزید (قاتل آن بزرگوار) و «ع» عطش آن

حضرت و «ص» (اشاره به) صبر و بردباری او است وقتی که حضرت زکریا این وقایع را شنید،

سه روز از مسجد بیرون نیامد و نگذاشت کسی بر آن حضرت وارد شود و به گریه و سوگواری

پرداخته و با چشم گریان می گفت:الهی! آیا بهترین خلقت را به مصیبت فرزندش مبتلا خواهی کرد؟

الهی! آیا این مصیبت را بر حسین نازل می کنی؟الهی! آیا این لباس مصیبت را بر علی

و فاطمه می پوشانی؟الهی! آیا اندوه این مصیبت را بر آن دو بزرگوار روا می داری؟

سپس عرضه داشت: خدای من! فرزندی به من روزی فرما و هنگامی که بزرگ شد

چشم مرا به دیدار او روشن و مرا به دوستی مفتون گردان، آنگاه مرا به داغ او مبتلا فرما

چنانکه حبیبت محمد را به داغ فرزندش مبتلا می فرمایی!خداوند دعای او را مستجاب

کرده، حضرت یحیی را به او عطا فرمود و پس از آن که بزرگ شد با شهادت یحیی آن را داغ دار کرد.

۱- علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴: ۲۲۳٫۲- سید رضا حسینی الارزی،

۷۲ داستان از شفاعت امام حسین (ع): ۳۳-۳۴

خداوند در سوره لقمان آیه ۲۰ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُم مَّا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَهً

وَبَاطِنَهً وَمِنَ النَّاسِ مَن یُجَادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَلَا هُدًى وَلَا کِتَابٍ مُّنِیرٍ»

آیا ندیده اید که خدا هر چه را که در آسمانها و زمین است رام شما کرده است و نعمتهای خود

را چه آشکار و چه پنهان به تمامی بر شما ارزانی داشته ? و پاره ای از مردم بی هیچ دانشی

یا راهنمایی و کتاب روشنی ، در باره خدا جدال می کنند

خدواند در سوره بقره آیه ۲۴۸ می فرمایند:

اعوذ بالله من الشیطان رجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

لِّلَّهِ ما فِی السَّمَاواتِ وَمَا فِی الأَرْضِ وَإِن تُبْدُواْ مَا فِی أَنفُسِکُمْ أَوْ تُخْفُوهُ یُحَاسِبْکُم بِهِ

اللّهُ فَیَغْفِرُ لِمَن یَشَاءُ وَیُعَذِّبُ مَن یَشَاءُ وَاللّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ

آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آنِ خداست‏. و اگر آنچه در دلهاى خود دارید، آشکار یا پنهان کنید،

خداوند شما را به آن محاسبه مى‏کند؛ آنگاه هر که را بخواهد مى‏بخشد، و هر که

را بخواهد عذاب مى‏کند، و خداوند بر هر چیزى تواناست‏.

علامه طباطبایی {ره} در تفسیر المیزان می فرماید:

حالات قلبی انسان دو نوع است. گاهی خطور است که بدون اختیار چیزی به ذهن می آید و انسان

هیچ گونه تصمیمی بر آن نمی گیرد که آن خطور گناه نیست ، چون به دست ما نیست. اما آن حالات

روحی که سرچشمه اعمال بد انسان می شود و در عمق روان ما پایگاه دارد،مورد مواخذه قرار می گیرد.

ممکن است مراد آیه از کفر حالات باطنی انسان،گناهانی باشد که ذاتا جنبه درونی دارد وعمل

قلب است،مانند کفر وکتمان حق، نه مواردی که مقدمه گناه بیرونی است

در هنگام خواندن سوره ی فصلت آیه ۵۱ از حزب نود و هفتم قرآن کریم می خوانیم که می فرماید:

وَإِذَآ أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنسَانِ أَعْرَضَ وَ نََا بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَآءٍ عَرِیضٍ

‏ترجمه

و هرگاه به انسان کافر نعمتى بخشیم، روى گرداند و خود را کنار کشد و هرگاه شرّى به او رسد پس دعایى طولانى کند.

نکته ها

کلمه‏ ى «نَأى‏» به معناى دور شدن است؛ و هرگاه با واژه «جانب» بکار رود، کنایه از تکبّر و غرور است.

«نأى‏ بجانبه» یعنى به خاطر نعمت و رفاه مغرور شد و متکبرانه خود را کنار کشید. کلمه ‏ى

«عریض» به معناى پهن و کنایه از دعاى زیاد است.

خداوند در سوره احقاف آیه ۲۱ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَاذْکُرْ أَخَا عَادٍ إِذْ أَنذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقَافِ وَقَدْ خَلَتْ النُّذُرُ مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ

إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمْ عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ»

و یاد کن برادر قوم عاد- هود- را آنگاه که قوم خود را در سرزمین احقاف بیم مى‏‌داد- و پیش از او و پس

از او بیم‌‏کنندگان بگذشتند- که جز خداى را نپرستید، که من بر شما از عذاب روزى بزرگ مى‏‌ترسم.

خداوند در سوره لقمان آیه ۱۱ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«هَذَا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِی مَاذَا خَلَقَ الَّذِینَ مِن دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ»

این آفرینش خداست پس به من بنمایانید آنها که غیر او هستند چه آفریده اند بلکه

ظالمان در گمراهی آشکاری هستند

خداوند در سوره زمر آیه ۲۲ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

«أَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَى نُورٍ مِّن رَّبِّهِ فَوَیْلٌ لِّلْقَاسِیَهِ

قُلُوبُهُم مِّن ذِکْرِ اللَّهِ أُوْلَئِکَ فِی ضَلَالٍ مُبِینٍ»

آیا کسی که خدا دلش را بر روی اسلام گشود و او در پرتو نور پروردگارش جای دارد ، همانند کسی

است که ایمان ندارد ? پس وای بر سخت دلانی که یادخدا در دلهاشان راه ندارد ، که در گمراهی آشکار هستند

خداوند در سوره یس آیه ۴۱ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَآیَهٌ لَّهُمْ أَنَّا حَمَلْنَا ذُرِّیَّتَهُمْ فِی الْفُلْکِ الْمَشْحُونِ»

عبرتی دیگر برای آنها آنکه نیاکانشان را در آن کشتی انباشته شده سوار کردیم

خداوند در سوره فرقان آیه ۵ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَقَالُوا أَسَاطِیرُ الْأَوَّلِینَ اکْتَتَبَهَا فَهِیَ تُمْلَى عَلَیْهِ بُکْرَهً وَأَصِیلًا»

و (کافران) گفتند : این (قرآن) اساطیر پیشینیان است که هر صبح و شام بر

او املا می شود و او می نویسدش

خداوند در سوره یونس آیه ۷ الی ۸ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«إَنَّ الَّذِینَ لاَ یَرْجُونَ لِقَاءنَا وَرَضُواْ بِالْحَیاهِ الدُّنْیَا وَاطْمَأَنُّواْ بِهَا وَالَّذِینَ هُمْ عَنْ آیَاتِنَا غَافِلُونَ

* أُوْلَـئِکَ مَأْوَاهُمُ النُّارُ بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ»

کسانی که به دیدار ما امید ندارند و به زندگی دنیا خشنود شده و بدان آرامش یافته اند و آنان که

از آیات ما بی خبرند*به کیفر کارهایی که می کرده اند ، جایگاهشان جهنم است

خداوند در سوره لقمان آیه ۲۶ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ»

از آن خداست آنچه در آسمانها و زمین است و خدا بی نیاز و ستودنی است

خداوند در سوره لقمان آیه ۱۳ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ یَعِظُهُ یَا بُنَیَّ لَا تُشْرِکْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظِیمٌ»

و لقمان به پسرش گفت و او را پند می داد که : ای پسرک من ، به خدا شرک میاور ،

زیرا شرک ستمی است بزرگ

خداوند در سوره فرقان آیه ۶ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«قُلْ أَنزَلَهُ الَّذِی یَعْلَمُ السِّرَّ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ کَانَ غَفُورًا رَّحِیمًا»

بگو این کتاب (قرآن) را کسی نازل کرده است که نهان آسمانها و زمین را می داند و آمرزنده و مهربان است

خداوند در سوره فرقان آیه ۱۹ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَما أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ مِنَ الْمُرْسَلِینَ إِلَّا إِنَّهُمْ لَیَأْکُلُونَ الطَّعَامَ وَیَمْشُونَ فِی

الْأَسْوَاقِ وَجَعَلْنَا بَعْضَکُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَهً أَتَصْبِرُونَ وَکَانَ رَبُّکَ بَصِیرًا»

پیش از تو پیامبرانی نفرستاده ایم جز آنکه طعام می خوردند و در بازارهاراه می رفتند و شما

را وسیله آزمایش یکدیگر قرار دادیم آیا صبر توانید کرد ؟ و پروردگار تو بیناست

--------------------------------------

شان نزول آیه

جمعى از سران مشرکان خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمدند و گفتند:

اى محمد تو از ما چه مى‏ خواهى؟ اگر ریاست مى‏طلبى ما تو را سرپرست خود

مى‏ کنیم و اگر علاقه به مال دارى، از اموال خود براى تو جمع مى‏ کنیم.

اما هنگامى که دیدند پیامبر (صلی الله علیه و آله) در برابر این پیشنهادهایشان

تسلیم نشد، به بهانه جویى پرداخته و گفتند : تو چگونه فرستاده خدا هستى

با اینکه غذا مى‏ خورى و در بازارها توقف مى‏ کنى؟! آنها پیامبر (صلی الله علیه و آله)

را به خوردن غذا سرزنش کردند چرا که مى ‏خواستند او فرشته باشد و به راه رفتن

در بازارها ملامت کردند چرا که آنها کسراها و قیصرها و پادشاهان جبار را دیده بودند

که هرگز گام در بازارها نمى‏ گذاردند، در حالى که پیامبر (صلی الله علیه و آله) با

مردم در بازارها حشر و نشر داشت و با آنها مانوس بود، و امر و نهى الهى را به

آنها ابلاغ مى‏ کرد، بهانه‏ جویان ایراد کردند و گفتند: او مى‏ خواهد حکمران ما شود،

در حالى که روش او مخالف سیره پادشاهان است! آیه فوق نازل شد و این حقیقت را

روشن ساخت که روش پیامبر اسلام روش همه پیامبران پیشین بوده است.(تبیان)

خداوند در سوره بقره آیه های ۴۵ و ۴۶ می فرماید:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَهِ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَهٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِینَ

از شکیبایى و نماز یارى جویید و به راستى این [کار] گران است مگر بر فروتنان(۴۵)

الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَیْهِ رَاجِعُونَ

همان کسانى که مى‏دانند با پروردگار خود دیدار خواهند کرد و به سوى او باز خواهند گشت(۴۶)

خداوند در سوره فرقان آیه ۱ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«تَبَارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعَالَمِینَ نَذِیرًا»

والا و بى‏ زوال و پربرکت است آن (خدایى) که فرقان (قرآن جدا کننده میان حق و باطل و جدا از

حیث آیات و سور) را به تدریج بر بنده خود فرو فرستاد تا همه جهانیان را بیم‏ دهنده باشد

خداوند در سوره قصص آیه ۸۴ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«مَن جَاء بِالْحَسَنَهِ فَلَهُ خَیْرٌ مِّنْهَا وَمَن جَاء بِالسَّیِّئَهِ فَلَا یُجْزَى الَّذِینَ عَمِلُوا السَّیِّئَاتِ إِلَّا مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ»

هر کس که کار نیکی به جای آرد ، بهتر از آن را پاداش یابد و هر که مرتکب گناهی شود

، پس آنان که مرتکب گناه می شوند جز به اندازه عملشان مجازات نشوند

* * * *

در تفسیر مجمع البیان آمده است:

آیه شریفه روشنگرى مى‏ کند که خداى بخشاینده و بخشایشگر به کارهاى

شایسته و نیک بندگان از روى فزونبخشى و بزرگوارى خود پاداشى بهتر مى‏ دهد،

امّا به بدیها و گناهان آنان، کیفرى برابر همان گناه و بدى آنان؛ و این نشانگر مهر

و کرامت اوست. در آیه دیگرى همین واقعیت را بدین ‏صورت ترسیم مى‏کند که: و کسى

که به بدى و گناه دست یازد تنها به اندازه همان بدى و گناهى که کرده است کیفر مى‏ گردد.

خداوند در سوره لقمان آیه ۷ می فرماید:

اعوذبالله‌من‌الشیطان‌الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَإِذَا تُتْلَى عَلَیْهِ آیَاتُنَا وَلَّى مُسْتَکْبِرًا کَأَن لَّمْ یَسْمَعْهَا کَأَنَّ فِی أُذُنَیْهِ وَقْرًا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ»

و چون آیات ما بر آنها خوانده شود ، با خود پسندی روی برگردانند ، چنان که گویی

نشنیده اند یا همانند کسی که گوشهایش سنگین شده باشد او رابه عذابی دردآور بشارت ده